80 daklozen heb ik vorig jaar geholpen

Het verhaal van Martine Naets, maatschappelijk werker bij Mobiel Team Vlaams-Brabant.

"Ik kom nu in contact met mensen die ik anders nooit zou ontmoeten. Dat maakt me als mens rijker en nederiger" 

Tien jaar geleden werden de Mobiele Teams opgericht om de bedden in de psychiatrie te beperken en mensen in hun thuissituatie te begeleiden. Het moment voor Martine om na een carrière van 30 jaar in de psychiatrie, de veilige omgeving van haar bureau te ruilen voor het echte veldwerk. Ze stapte uit haar comfortzone, liep stage in Nederland en verdiepte zich in de wereld van de daklozen. Jaarlijks krijgt ze 80 aanmeldingen om daklozen met een ernstige psychische kwetsbaarheid te begeleiden in Leuven. "Wat ik als proefproject startte, werd geïmplementeerd in ons Mobiele Team, omdat het zo goed liep", zegt Martine fier. Dat ze iets unieks doet voor kwetsbare mensen die uit de boot vallen, is duidelijk. Haar enthousiasme straalt ervan af.

"Als ik échte verbinding voel, waarmee ik kan verderwerken, is mijn dag geslaagd."

De mensen die Martine begeleidt hebben een zware voorgeschiedenis. Sommigen komen uit de gevangenis of prostitutie. Ze zitten niet te wachten op een 'traditionele' zorgverlener. Of omgekeerd. Deze groep is in het hulpverleningslandschap allesbehalve populair. "Ik behandel hen als mens en niet als cliënt", vertelt Martine. "Ik probeer contact te maken door hen te helpen met praktische zaken. 'Heb je een plek om aan eten te geraken?', is vaak het eerste dat ik vraag. Ik laat hen aangeven wat zij nodig hebben. Het vraagt tijd en geduld om hun vertrouwen te winnen. Het contact groeit stilaan. Maar als het lukt, raakt me dat enorm diep. Het blijft altijd een fragiel evenwicht om er te mogen blijven zijn voor hen. Je moet bijvoorbeeld altijd doen wat je belooft."

"Toen ik met dit werk begon, stelde ik vast dat mensen die het hardst zorg nodig hebben, niet geholpen werden"

Martine ging jaren aan een stuk elke dinsdag op bezoek bij een man die in een garagebox woonde. Hij had een alcoholverslaving, maar wanneer zij kwam, was hij nuchter. Geleidelijk aan ontstond er contact. Vandaag zit die man op een plek waar hij de zorg krijgt die hij nodig heeft, anders zou hij dood geweest zijn. "Alleen al door hem te bezoeken, toonde ik hem dat hij de moeite waard is om er te zijn." Ook het vertrouwen van een vrouw die stemmen in haar hoofd hoort, won Martine. "Ik bracht haar in contact met een psychiater, want medicatie kan de symptomen verlichten. Voor iemand die op straat leeft, is de weg ernaartoe niet evident. Mijn doel is om zorg tot bij mensen te brengen, die anders niet tot bij die hulp geraken. Zo wil ik mijn steentje bijdragen."

"Ik wil mensen structureel geven waar ze recht op hebben én hen tot hun recht laten komen." 

De mensen waarmee Martine werkt, zorgen vaak voor overlast. De politie treedt dan op of ze belanden op spoed, maar daar staan ze niet op een dakloze te wachten. Martine is trots dat ze erin geslaagd is om in Leuven een verbindende samenwerking op te zetten. Ook met de winteropvang, de sociale dienst van de politie en de straathoekwerkers. Door met het beleid in gesprek te gaan, heeft ze de daklozen op de kaart gezet. "De vroegere beleidsploeg beweerde dat er geen daklozen waren in Leuven, laat staan met een psychiatrische problematiek. Vandaag weten ze dat ik met hen werk, waardoor er meer overleg gepleegd wordt over deze doelgroep. We moeten blijven samenwerken en het beleid signalen blijven geven wat er nodig is. Ik hoop dat ik dat kan doorgeven wanneer ik met pensioen ga."