Hoe kan Welzijnszorg vrijwilligers ertoe bewegen meer politiserende taken op te nemen? Deze vraag stelde Sien Desmet, derdejaarsstudent sociaal werk, optie sociaal-cultureel werk (UCLL- Sociale school Heverlee), in haar onderzoek naar het politiserend vermogen van vrijwilligerswerk. Al snel bleek dat dit onderzoek niet alleen boeiend is voor Welzijnszorg, maar ook voor andere organisaties in het sociaal werk.

Naast het onderzoek naar vrijwilligerswerk ging Sien – samen met Sven De Jongh (kleuterleerkracht in Brussel), Godfried De Groe (ex-werknemer OCMW) en Roger Janssens (Beweging.net) – concreet aan de slag met een inleefweek armoede in Aarschot. Ze motiveerden sleutelfiguren uit het armoedebestrijdingswerkveld in Aarschot om gedurende één week te leven met een beperkt budget. De inleefweek armoede is een bestaand educatief model van Welzijnszorg. De ervaring gaat ruim voorbij het louter financiële aspect van armoede.

Waarom Sien sleutelfiguren koos die al vertrouwd zijn met het werkveld van armoedebestrijding? Haar onderzoek naar politiserend werken toonde aan dat je vrijwilligers soms naar de bestaansreden van hun engagement terug moet brengen. Door deelnemers aan den lijve te laten voelen hoe het is om in armoede te leven, breng je ze terug in aanraking met hun oorspronkelijke drijfveer voor hun vrijwilligerswerk. Zo’n ervaring stimuleert de deelnemers om hun engagement verder te zetten. Sterker nog: deelnemers kunnen door deze ervaring inzien en beseffen dat ze misschien nog meer kunnen doen.

Voor de vrijwilligers van Welzijnszorg was deze bevinding interessant. Een vrijwilliger die al enige tijd fondsenwervende acties voor Welzijnszorg organiseerde, kon plots het gevoel hebben dat hij/zij meer beleidsgericht of politiserend tewerk moest gaan om verandering teweeg te brengen. Vrijwilligers ontdekten nieuwe sporen in hun engagement of vonden hernieuwde moed om hun bestaand engagement met nog meer gedrevenheid vorm te geven. 

Organisaties kunnen vrijwilligers maximaal ondersteunen in hun politiserende rol. Er kan meer aandacht gaan naar ‘politiserend werken’. Daarnaast kan er op een participatieve manier samen gekozen worden om in te zetten op een politiserende praktijk. Door dicht bij de leefwereld van de vrijwilligers te blijven en door ook de kleine – vaak onzichtbare – politiserende initiatieven onder de aandacht te brengen, worden nieuwe kansen mogelijk.

Wat beweegt de vrijwilliger tenslotte tot actie? Vrijwilligers die al enige ervaring hebben met het thema of het werkveld beschikken over meer inzichten en een breder netwerk. Twee belangrijke tools om vanuit een ruimer perspectief aan te kaarten wat er fout loopt op het terrein. De drijvende kracht voor politiserend vrijwilligerswerk? Dezelfde grondstof die ook sociaal werkers op het terrein actief houdt: een goede mix van betrokkenheid en verontwaardiging. In dat opzicht verschilt de inzet van professionals niet van die van de talrijke vrijwilligers. Laten we dus vooral ook de vrijwilligers, burgerinitiatieven en burgers meenemen in het politiserend sociaal werk.

We besluiten met Tuur Vanempten (oud-docent sociale school Heverlee), die de verantwoordelijkheid zowel bij de organisatie als de vrijwilliger legt: “Als organisatie kan je de vrijwilliger ondersteunen in politiserende praktijken, maar de beweging moet van de vrijwilliger zelf komen.”

• Wie meer wil weten over het onderzoek, de resultaten of tips van Sien kan contact opnemen met Sylvie Vanderhoydonck.
• Wie meer wil weten over het ondersteunen van vrijwilligers, kan terecht bij Joris Piot of Elke Plovie.
• Ken je nog boeiende of inspirerende initiatieven in Vlaams-Brabant? Laat het ons weten via Birgit Goris.