Meer dan één op tien mensen in Vlaanderen heeft een inkomen lager dan de armoederisicogrens. Armoede is niet enkel een kwestie van inkomen. Armoede is een netwerk van sociale uitsluitingen op verschillende levensdomeinen die intens met elkaar verweven zijn, zoals onderwijs, werk, vrijetijdsbesteding, huisvesting en gezondheid, ….
Het toelaten van armoede is een schending van de mensenrechten. Armoedebestrijding moet dan ook gericht zijn op een volwaardige participatie aan de samenleving. Iedereen moet ten volle kunnen genieten van alle sociale grondrechten.
Het decreet betreffende de armoedebestrijding van 21 maart 2003 bepaalt, samen met het uitvoeringsbesluit van 15 mei 2009, hoe de coördinatie en uitvoering van de armoedebestrijding in Vlaanderen moeten gebeuren.
Lokale kinderarmoedebestrijding
(Kinder)armoedebestrijding vraagt initiatieven in de hele samenleving en op alle niveaus. Het lokale niveau staat het dichtst bij de mensen en is vaak het best geplaatst om een antwoord te formuleren op hun noden. Lokale besturen bekleden hierin een cruciale rol.
De Vlaamse overheid ondersteunt de lokale besturen van de gemeenten met de grootste kinderarmoedeproblematiek in Vlaanderen, en de Vlaamse Gemeenschapscommissie in Brussel. Vanaf 2016 is deze subsidie geïntegreerd in een aanvullende dotatie bij het Gemeentefonds. Enkel drie Brusselse randgemeenten en de Vlaamse Gemeenschapscommissie ontvangen nog een subsidie in het kader van het Armoededecreet voor lokale kinderarmoedebestrijding. De subsidiëring van deze lokale besturen heeft tot doel, op maat van de lokale situatie, een integraal lokaal kinderarmoedebestrijdingsbeleid te realiseren. Hiertoe moeten enerzijds waar nodig bijkomende acties geïmplementeerd worden toegevoegd aan regulier beleid, en anderzijds moet het lokaal bestuur een regierol opnemen binnen lokale netwerken hierrond zodat er met alle lokale actoren afstemming gerealiseerd wordt die mensen in armoede ten goede komt.
Verenigingen waar armen het woord nemen en het Vlaams Netwerk
Participatie staat centraal in het armoededecreet. Om die participatie te bereiken, voorziet het decreet in de erkenning en subsidiëring van verenigingen waar armen het woord nemen. Dit zijn vzw's die zes soorten activiteiten organiseren:
- armen blijven zoeken,
- armen samenbrengen in groep,
- armen het woord geven,
- werken aan de maatschappelijke emancipatie van armen,
- werken aan maatschappelijke structuren,
- vormingsactiviteiten en de dialoog organiseren.
Het Vlaams Netwerk van verenigingen waar armen het woord nemen (roepnaam: Netwerk tegen Armoede) ondersteunt de uitwisseling tussen verenigingen en organiseert de dialoog tussen beleid en mensen in armoede.
Opgeleide ervaringsdeskundigen in de armoede en sociale uitsluiting en De Link
Ervaringsdeskundigen zijn mensen die de armoede aan den lijve hebben ondervonden. Via een opleiding hebben zij hun eigen armoede-ervaring verwerkt en verruimd. Zij beschikken over de nodige vaardigheden om in een beroepscontext een brugfunctie te vervullen tussen de wereld van de armen en de niet-armen. Vzw De Link is erkend en gesubsidieerd als organisatie voor de coördinatie van en de toeleiding tot de opleiding van ervaringsdeskundige in de armoede en sociale uitsluiting.
Vlaams Actieplan Armoedebestrijding
De Vlaamse Regering moet binnen de twaalf maanden na haar aantreden een Vlaams actieplan armoedebestrijding opstellen dat loopt over een periode van vijf jaar. Dit actieplan komt tot stand met participatie van de doelgroepen. Het omschrijft de visie op het armoedebestrijdingsbeleid, de planning van de beleidsmaatregelen en acties op korte en lange termijn. Het beschrijft de inzet van middelen en de wijze waarop het beleid wordt geëvalueerd.
Permanent Armoedeoverleg
Het permanent armoedeoverleg (PAO) bestaat uit een horizontaal en een verticaal luik. In het horizontaal overleg komen de aandachtsambtenaren armoedebestrijding (vertegenwoordigers van de verschillende beleidsdomeinen) samen met medewerkers van het Vlaams Netwerk van verenigingen waar armen het woord nemen, De Link en het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting. Het verticaal overleg is het overleg dat per beleidsdomein wordt georganiseerd. Het moet specifieke beleidsinitiatieven van het betreffende beleidsdomein toetsen aan de visie en de ervaring van de doelgroep en voorstellen tot bijsturing formuleren.
Maatschappelijk opbouwwerk
Maatschappelijk opbouwwerk is een vorm van sociaal werk die met innovatief projectwerk en geëngageerd buurtwerk mensen samenbrengt om te werken aan concrete en duurzame oplossingen. Samen met mensen in een kwetsbare positie ontwikkelen opbouwwerkers modellen, geven ze een aanzet voor verbeteringen in beleid en regelgeving en bouwen ze aan publieke bewustwording.
SAAMO (voorheen bekend als Samenlevingsopbouw, RISO en RIMO) werkt vanuit acht erkende vzw’s: in de vijf Vlaamse provincies en in de steden Antwerpen, Brussel en Gent.
Wat doen we rond armoede?
Binnen het Departement Zorg levert de afdeling Beleidscoördinatie input voor de ondersteuning en coördinatie van het armoedebestrijdingsbeleid van de coördinerende minister. Ze draagt bij tot de opmaak, opvolging en uitvoering van het Vlaams Actieplan Armoedebestrijding. De afdeling zorgt voor informatieuitwisseling tussen de aandachtsambtenaren en de sector. Ze ondersteunt de voorbereiding, de afstemming en de representatie voor internationale, federale en intergewestelijke dossiers. De afdeling zorgt ook voor de (financiële) ondersteuning van organisaties en belangrijke initiatieven.
Meer informatie vindt u op de armoedewebsite van de Vlaamse overheid.