Wat is een private voorziening jeugdhulp?

Private voorzieningen zijn organisaties die minderjarigen begeleiden of opvangen. Kinderen en jongeren komen er rechtstreeks of via de intersectorale toegangspoort terecht. Er bestaat een divers gamma aan private voorzieningen. Deze zijn terug te vinden op de website van Opgroeien.

Wat wordt door Zorginspectie geïnspecteerd?

Zorginspectie focust op wat de kwaliteit van de geboden zorg het meest beïnvloedt en baseert zich hiervoor op regelgeving, referentiekaders en geformaliseerde afspraken waaraan de organisatie zich moet houden. U vindt hierover meer informatie op de website van Opgroeien.

Hoe inspecteert Zorginspectie?

Aan de hand van een thema:

Zorginspectie streeft ernaar om de private voorzieningen op regelmatige basis te inspecteren. Meestal wordt gekozen voor een specifiek thema dat onze aandacht vraagt omdat:

  • het risico’s inhoudt voor de doelgroep
  • het nieuw is
  • het maatschappelijk in de aandacht wordt gebracht
  • terugkerend is bij klachten of incidenten

Inspectiethema’s worden afgetoetst bij onze belanghebbenden zoals de gebruikers, de private voorzieningen en Opgroeien.

Recente voorbeelden zijn:

  • vrijheidsbeperkende maatregelen
  • de overgang naar jongvolwassenheid
     

Zorginspectie voerde tussen juni 2022 en mei 2023 inspecties uit in een steekproef van afdelingen verblijf, kamertraining en kleinschalige wooneenheden met de focus op jongvolwassenen.
Hiervoor werkte Zorginspectie een toetsingskader uit met twee thema’s :

  • de ontwikkeling van een ondersteuningstraject voor de jongvolwassene
  • de organisatie van actieve nazorg na de uitstroom van de jongvolwassene.

Elk thema bevat verwachtingen die gebaseerd zijn op het actieplan jongvolwassenen dd. 11 mei 2017 en op de richtsnoeren ‘Overgang naar volwassenheid vanuit jeugdhulp’. De thema’s zijn opgedeeld in verschillende criteria die op hun beurt geconcretiseerd zijn via kritische kenmerken. 

  • nulmeting klachtrecht

In januari 2024 start Zorginspectie met inspecties rond het thema klachtrecht in verschillende voorzieningen voor jeugdhulp. Het klachtrecht geeft de zorggebruikers een belangrijk instrument in handen om hun rechten te beschermen en draagt bij aan het versterken van hun positie. Een goede klachtenbehandeling geeft aan de voorziening een opportuniteit om haar kwaliteit te verbeteren.
De inspecties dienen beschouwd te worden als een nulmeting om de huidige praktijk van klachtenbehandeling in de jeugdhulp in kaart te brengen. Op die manier hopen we de goede praktijken en de groeikansen van de sector in beeld te krijgen.

Zorginspectie ontwikkelde in afstemming met Opgroeien en met input van de koepels en gebruikersverenigingen een toetsingskader met drie verwachtingen:

- Bekendmaking en laagdrempeligheid van het klachtenbeleid
- Uniformiteit, continuïteit, neutraliteit en klantvriendelijkheid in de klachtenbehandeling
- Klachtenregistratie, cyclische evaluatie en remediëring

Elke verwachting werd verder geconcretiseerd in criteria en kritische kenmerken.

Naar aanleiding van een transitie of evaluatie van de regelgeving:

Zorginspectie inspecteert de private voorzieningen als regelgeving wijzigt of als er nood is aan een evaluatie van de regelgeving.

Een recent voorbeeld hiervan is de nulmeting bij de GO-internaten: de internaten zijn in 2023 ingekanteld vanuit Onderwijs. Naar aanleiding van hun vraag naar erkenning als een organisatie voor bijzondere jeugdzorg, ging Zorginspectie in oktober en november 2023 na in hoeverre ze invulling geven aan de wettelijke opdrachten van een organisatie voor bijzondere jeugdzorg.

Vaste kenmerken van een inspectie: 

De concrete aanpak en de duur van de inspectie worden bepaald door het thema of de reden van inspectie. Daarnaast bevat een inspectie ook vaste kenmerken.

Wat staat er in het verslag?

De bevindingen van ieder inspectiebezoek staan in een inspectieverslag. Het doel van dit verslag is:

  • het weergeven van de vaststellingen en het oordeel of de organisatie voldoet aan de geïnspecteerde regelgeving
  • via dit verslag de organisatie schriftelijk op de hoogte brengen van de vaststellingen en het oordeel
  • rapporteren aan Opgroeien-Jeugdhulp
  • informeren van andere betrokken lezers, o.a. burgers die verslagen in het kader van de openbaarheidswetgeving willen raadplegen

Zorginspectie moedigt de organisaties aan om met gebruikers open te communiceren over de vaststellingen.

Voor alle vragen over de inspecties in de private voorzieningen jeugdhulp kan u contact opnemen met contact.zorginspectie@vlaanderen.be.

Wat na inspectie?

Na het inspectiebezoek ontvangt de organisatie het ontwerpverslag met de vaststellingen. Een inspectieverslag van Zorginspectie wordt pas definitief nadat de geïnspecteerde organisatie de kans gekregen heeft om te reageren op onjuistheden in het inspectieverslag. Op deze manier wil Zorginspectie ook de kwaliteit van de eigen verslaggeving opvolgen en verbeteren.

Het definitieve verslag en de (eventuele) reactie worden bezorgd aan Opgroeien. Dit agentschap staat in voor de verdere opvolging van de vaststellingen uit het inspectieverslag en beslist wat er met de erkenning gebeurt, op basis van onder andere de vaststellingen van Zorginspectie en het eigen dossier.

Overzichtsrapporten

Naast het opmaken van de individuele inspectieverslagen kan Zorginspectie haar kennis en terreinexpertise ook inzetten om een beeld te schetsen van een sector. Dit kan gebruikt worden voor beleidsondersteuning en gebeurt meestal in de vorm van een beleidsrapport. In het rapport van september 2023 vindt u een samenvatting van de resultaten van de inspecties over "Jongvolwassenen in de Jeugdhulp - De overgang naar volwassenheid."