Op dit moment kan nog geen definitieve datum meegedeeld worden voor de lancering van de website Rechtenverkenner 2.0.

Het technisch ontwikkelen van de applicatie en het vullen van Rechtenverkenner met informatie over sociale rechten, zijn trajecten die tegelijk lopen. Een lege Rechtenverkenner lanceren waarin geen informatie is opgenomen, is geen optie. Lokale besturen zijn daarom onmisbaar om dit project te doen slagen.

Het testpubliek zal ingedeeld worden in twee groepen:

• Een groep van testers die op eigen houtje de pilootapplicatie testen en hun feedback doorgeven aan het departement WVG.
• Een groep van testers die geobserveerd worden door medewerkers van het departement WVG. Dit observeren is niet om de testers te beoordelen in hun aanpak, maar wel om te bekijken waar en hoe de website geoptimaliseerd kan worden.

Alle feedback zal verzameld, geanalyseerd en geëvalueerd worden. Waar nodig en mogelijk zal de ontwikkeling bijgestuurd worden.  

De partners lanceren een oproep bij hun achterban, maatschappelijk werkers die ook in de praktijk met de Rechtenverkenner zullen werken. Zij worden gevraagd zich op te geven als ‘tester van de pilootversie van de Rechtenverkenner’.

We proberen het testpubliek samen te stellen uit een ruime en gevarieerde groep. Voor het testpubliek zoeken we vooral mensen die voeling hebben met de materie, die weten welke vragen burgers hebben en die zelf nood hebben aan een instrument voor rechtenverkenning om een antwoord te kunnen geven op die vragen van de burgers.

Wat is een sociaal recht? Welke sociale rechten moeten er opgenomen worden in Rechtenverkenner? Wat moet er niet in opgenomen worden?

Het departement WVG werkt aan een kader dat zal vastleggen welke informatie er in Rechtenverkenner zal opgenomen worden. 

Een pilootversie is een minimaal-werkende-versie van de Rechtenverkenner die grondig getest kan worden door het werkveld. Door feedback en reacties te verzamelen is er nog bijsturing mogelijk richting de finale versie van Rechtenverkenner 2.0.

De beslissing van de Vlaamse Regering maakt duidelijk dat het Departement WVG eigenaar is van de Rechtenverkenner 2.0. Het departement zal instaan voor centrale kwaliteitsbewaking van de informatie en inhoudelijke ontwikkeling van de Rechtenverkenner 2.0. Digitaal Vlaanderen zal de technische projectleiding en ontwikkeling opnemen.

Het departement werkt in de projectorganisatie nauw samen met deze partners:

• Agentschap Binnenlands Bestuur is een belangrijke schakel naar de lokale besturen en zet een traject op om lokale besturen gefaseerd hun lokale producten op te laten nemen in IPDC/LPDC.
• Digitaal Vlaanderen heeft de technische projectleiding, ontwikkelt de applicatie en organiseert de infrastructuur waar de applicatie zal draaien.
• Kenniscentrum Vlaamse Steden brengt expertise in en maakt de brug naar de Vlaamse centrumsteden. Het Kenniscentrum coördineert de werkgroep Rechtenverkenner die nog steeds actief betrokken wordt bij het ontwikkelingstraject.
• VVSG brengt expertise in en maakt de brug naar alle Vlaamse lokale besturen. VVSG is lid van de werkgroep Rechtenverkenner van het Kenniscentrum.
• SAM vzw is op veel terreinen actief die rechtstreeks verband houden met sociale grondrechten. SAM brengt inhoudelijke expertise in en zorgt ervoor dat de stem van het werkveld gehoord wordt bij het tot stand komen van de nieuwe Rechtenverkenner.
• Lokaal Sociaal Beleid-beleidsmedewerkers brengen expertise in over sociale grondrechten en leggen de brug naar acties die lokale besturen en andere actoren ondernemen om alle inwoners van een gemeente toegang te geven tot de sociale grondrechten
• Het Vlaams Platform Sterk Sociaal Werk versterkt de verbinding tussen sociale professionals en informeert deze sociaal werkers over de ontwikkeling van de nieuwe Rechtenverkenner.

Op voorstel van viceminister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits en in kader van het Plan Vlaamse Veerkracht, gaat de Vlaamse Regering op 15 juli 2022 akkoord met de ontwikkeling van Rechtenverkenner 2.0.

“Het instrument Rechtenverkenner bestaat sinds 2006 met als doelstelling onderbescherming tegen te gaan door op een laagdrempelige manier kwalitatieve informatie aan te bieden over sociale rechten. (Onderbescherming is iedere situatie waarin personen zich bevinden die niet al hun sociale grondrechten realiseren.) Sinds 2006 heeft de website weinig technische of functionele veranderingen ondergaan. Uit een business case traject van 2020, vertrekkende van de behoeften van de verschillende stakeholders maar met aandacht voor de technische en financiële haalbaarheid van de toepassing, blijkt dat een vernieuwde rechtenverkenner tal van initiatieven zou ondersteunen die in het regeerakkoord en in de beleidsnota zijn opgenomen (gezinscoaches, regierol lokale besturen, vermaatschappelijking van de zorg, hervorming eerstelijnszorg, geïntegreerd breed onthaal). In dit kader keurt de Vlaamse Regering nu de projectaanpak Rechtenverkenner 2.0 goed. Hiervoor wordt 1 miljoen euro voorzien vanuit de relanceprovisie.”

Het Kenniscentrum ging in 2019-2020 op zoek naar een manier om de toegang tot én de kennis over het grote aanbod aan sociale rechten te vereenvoudigen. De werkgroep Rechtenverkenner wordt opgestart en door de grote parallellen met de business case van het departement, worden ook de Vlaamse overheid en VVSG in deze werkgroep opgenomen. Sindsdien werkt deze werkgroep zeer actief en concreet aan een voorbereidings- en opvolgingstraject voor Rechtenverkenner 2.0. Via thuisopdrachten hebben de steden hun lokale rechten in kaart gebracht, is er nagedacht over manieren om ‘voorwaarden’ op een gestructureerde manier bij te houden en werden schermen voor de website opgemaakt.

In opdracht van het Departement WVG maakt Digitaal Vlaanderen een business case op met als doel: een duidelijk beeld creëren over de scope en doelstellingen van de rechtenverkenner, de behoeften van stakeholders, en de financiële en technische haalbaarheid van een vernieuwing van deze tool.

Aan de hand van diepte-interviews, werkgroepen en onderzoek werden de resultaten van de analyse van de huidige situatie gepresenteerd. Hierbij kwamen volgende belangrijke principes en krachtlijnen voor de toekomst naar voor:

• Werkveld heeft behoefte aan een Rechtenverkenner 2.0.
• Belangrijke beleidscontext: LSB en GBO.
• Rechtenverkenning, geen rechtentoekenning, door kwalitatieve en actuele informatie aan te bieden over sociale rechten.
• Doel: onderbescherming tegengaan en non-take-up verminderen.
• Interbestuurlijke scope.
• Intermediairs als primaire doelgroep, niet de burger.
• We kiezen ervoor om geen persoonlijk profiel van de burger die rechtenverkenning vraagt aan te maken. We kiezen er wel voor om met een minimum aantal gerichte vragen (vragenwizard) een selectie van rechten te presenteren aan de intermediair. 
• Kwalitatieve informatie is cruciaal: daarom gebruiken we zoveel mogelijk bestaande inhoudelijke bronnen.
• Decentraal beheer voor rechten van lokale besturen.

In de beleidsnota wordt een verwijzing naar het ontwikkelen van Rechtenverkenner 2.0 opgenomen.

Het lokaal sociaal beleid omvat de acties die lokale besturen en andere actoren ondernemen om alle inwoners van een gemeente toegang te geven tot de sociale grondrechten. Het gaat onder meer om het recht op sociale bijstand, arbeid, goede huisvesting en onderwijs. Naar aanleiding hiervan werd het nieuw decreet ‘lokaal sociaal beleid’ in 2018 goedgekeurd.

In het kader van lokaal sociaal beleid heeft de Vlaamse Regering de volgende beleidsprioriteiten bepaald:

• Lokale besturen nemen de regierol op het vlak van lokaal sociaal beleid op.
• Lokale besturen nemen maatregelen die de vermaatschappelijking van de lokale sociale hulp- en dienstverlening stimuleren.
• Lokale besturen realiseren de functies en de werkingsprincipes van een samenwerkingsverband geïntegreerd breed onthaal (GBO). GBO is een samenwerkingsverband tussen minimaal het OCMW, het centrum voor algemeen welzijnswerk (CAW) en de diensten maatschappelijk werk van de ziekenfondsen (DMW) met als doel om toegankelijke sociale hulp- en dienstverlening te realiseren en onderbescherming tegen te gaan

Goedkeuring van het Decreet betreffende de Rechtenverkenner.

De website www.rechtenverkenner.be wordt in 2006 gelanceerd. De website toont een online overzicht van de sociale rechten met onder andere voordelen en tegemoetkomingen op het vlak van onderwijs, arbeid, inkomen, welzijn, cultuur… gericht op de kwetsbare doelgroepen binnen de samenleving. De website bracht maatregelen op zowel federaal, Vlaams, provinciaal en gemeentelijk niveau samen.