Wat is een naadloos flexibel traject?

De naadloze flexibele trajecten (NAFT) willen schooluitval en vroegtijdig schoolverlaten in het secundair onderwijs tegengaan. De NAFT-trajecten hebben twee doelen:

  • het positief begeleiden van leerlingen bij wie schooluitval dreigt;
  • het ondersteunen van onderwijsinstellingen en schoolpersoneel in het omgaan met deze leerlingen.

NAFT kan preventief en remediërend ingezet worden.

Het referentiekader voor NAFT-kwaliteit (R-NAFT) omschrijft de verwachtingen voor een kwaliteitsvolle NAFT-begeleiding. Het referentiekader is het resultaat van de samenwerking tussen vertegenwoordigers van de NAFT-aanbieders, Opgroeien, het Departement Onderwijs en Onderwijs- en Zorginspectie. Het is gebaseerd op de waardevolle inbreng van heel wat stakeholders, onder wie jongeren, NAFT-begeleiders, leraren, CLB-medewerkers, pedagogisch begeleiders van scholen en vertegenwoordigers van verschillende netwerkpartners. Dialoog, inspraak en (literatuur)studie stonden hierbij centraal. Bekijk hier de presentatie ter gelegenheid van de voorstelling van het R-NAFT.

De NAFT-aanbieders worden erkend en gesubsidieerd door Opgroeien. Het toezicht op NAFT valt onder de gezamenlijke bevoegdheid van Zorginspectie en de Onderwijsinspectie. Zij hebben hiertoe samen een toetsings- en een handhavingskader uitgewerkt en voeren de inspecties uit met gemengde teams. De inspecties gaan van start vanaf mei 2023. Ze werden op 22 maart 2023 aan de sector toegelicht in een online infosessie.

Wat wordt geïnspecteerd?

Een NAFT-inspectie richt zich op twee onderzoeksvragen.

  1. In welke mate ontwikkelt de NAFT-aanbieder zijn eigen kwaliteit, met bijzondere aandacht voor de aansturing en de kwaliteitsbewaking van de NAFT-werking en begeleiding?
  2. In welke mate verstrekt de NAFT-aanbieder een kwaliteitsvolle werking die tegemoetkomt aan de kwaliteitsverwachtingen uit het R-NAFT en respecteert hij de regelgeving?

De inspectie is methodologisch onderbouwd. Net zoals in het R-NAFT staat in elke inspectie de jongere centraal. Het inspectieteam gaat met de NAFT-aanbieder in dialoog over zijn kwaliteitsontwikkeling. Het wil NAFT-aanbieders vertrouwen geven en vertrekt van het uitgangspunt dat de NAFT-aanbieder de eerste verantwoordelijke is voor zijn kwaliteit. Hierbij neemt het inspectieteam een controlerende én stimulerende rol op.

Hoe inspecteert het inspectieteam?

De inspecties zijn gebaseerd op verschillende onderzoeksmethoden en uiteenlopende bronnen (kwantitatieve en kwalitatieve data, documenten, observaties, gesprekken en gevalstudies).

Voorafgaand aan de inspectie bekijkt het inspectieteam in een deskanalyse de beschikbare informatie over de NAFT-aanbieder (de website, het kwaliteitsverslag, documenten die de NAFT-aanbieder aanreikt). Het team krijgt zo al grotendeels zicht op de context- en inputgegevens van de NAFT-aanbieder.

De observaties en bespreking gebeuren ter plaatse of online. De NAFT-aanbieder kiest de gesprekspartners en betrekt de medewerkers bij de gesprekken. Het inspectieteam kan ook met andere relevante actoren in gesprek gaan zoals de jongeren en scholen die ondersteuning kregen van de NAFT-aanbieder. Het inspectieteam doet op basis van zijn vaststellingen een voorlopige inschatting van de werking van de NAFT-aanbieder en gaat hierover in dialoog. Het inspectieteam zet de NAFT-aanbieder aan tot reflectie. Op het einde van de inspectie staat het inspectieteam samen met de NAFT-aanbieder stil bij de beoordeling, waarbij gereflecteerd wordt over sterke punten, aandachtspunten, doelen en acties ter verbetering, mogelijke hefbomen voor de toekomst. Na dit reflectiegesprek is het voor de NAFT-aanbieder duidelijk in welke mate de kwaliteit van de NAFT-werking en de kwaliteitsontwikkeling tegemoetkomen aan de kwaliteitsverwachtingen van R-NAFT.
 

Het inspectieteam selecteert voor elke inspectie een onderzoeksfocus uit het raamwerk (= een link). Deze focus wisselt om blijvende aandacht te hebben voor kwaliteitsontwikkeling in alle processen.

Volgende onderzoeken (ontwikkelingsschalen) staan altijd in de focus:  

 De focus wordt aangevuld met een van de vier volgende onderzoeken: 

Hoe kan een aanbieder zich voorbereiden op de inspectie?

De inspectie wordt minstens 4 weken op voorhand aangekondigd via mail. Na de aankondiging neemt de coördinator van het inspectieteam contact met de NAFT-aanbieder op om de planning op te stellen en praktische afspraken te maken. De informatie die gevraagd wordt voor de deskanalyse is vermeld in het document ‘te bezorgen informatie’. Meer informatie over een NAFT-inspectie vindt u in het document ‘informatie over de inspectie’.

Hoe beoordeelt het inspectieteam?

Het inspectieteam beoordeelt de kwaliteitsontwikkeling en de kwaliteitsvolle werking van de NAFT-aanbieder aan de hand van ontwikkelingsschalen. De ontwikkelingsschalen zijn gebaseerd op het R-NAFT en bestaan uit vier ontwikkelingsniveaus:

  • beneden de verwachting: er zijn meerdere essentiële punten ter verbetering;
  • benadert de verwachting: er zijn, naast sterke punten, ook nog meerdere punten ter verbetering;
  • volgens de verwachting: er zijn veel sterke punten en hoogstens kleine punten ter verbetering. Het geheel komt tegemoet aan de verwachting;
  • overstijgt de verwachting: er zijn veel sterke punten, met inbegrip van significante voorbeelden van goede praktijk.

De ontwikkelingsschalen voldoen aan volgende eigenschappen:

  • Ze zijn gebaseerd op de inhoud van de kwaliteitsverwachtingen in het R-NAFT. De ontwikkelingsschalen vormen echter geen doordruk van het referentiekader en volgen niet noodzakelijk de structuur ervan.
  • Elke ontwikkelingsschaal heeft betrekking op een rubriek of op een andere betekenisvolle cluster van kwaliteitsverwachtingen. Op die manier wordt het aantal ontwikkelingsschalen beperkt, wordt overlap tussen de ontwikkelingsschalen vermeden en verhoogt de herkenbaarheid voor de NAFT-aanbieders.

Wat staat er in het verslag?

Alle onderdelen van het inspectieverslag worden opgemaakt op basis van ontwikkelingsschalen. Alle beoordelingen, met uitzondering van het advies, worden dus uitgedrukt aan de hand van een ontwikkelingsschaal.

Het doel van het verslag is:

  • De NAFT-aanbieder schriftelijk op de hoogte brengen van de resultaten en de beoordeling
  • Rapporteren aan Opgroeien
  • Informeren van andere betrokken lezers, o.a. burgers die verslagen in het kader van de openbaarheidswetgeving willen raadplegen

Het inspectieteam formuleert ook een advies aan Opgroeien over de verdere erkenning van de NAFT-aanbieder. Vanuit het ontwikkelingsgericht perspectief, vermeldt het inspectieteam bij het advies aanbevelingen over het borgen van de sterke punten, het benutten van ontwikkelkansen en het werken aan tekorten.

Zorg- en Onderwijsinspectie moedigen de organisaties aan om met gebruikers open te communiceren over de vaststellingen.

Wat na de inspectie?

Na de inspectie ontvangt de NAFT-aanbieder het ontwerpverslag. Een verslag wordt pas definitief nadat de geïnspecteerde organisatie de kans gekregen heeft om te reageren op het verslag. Feitelijke onjuistheden kunnen op dat moment (tot max. 14 dagen) nog worden rechtgezet. Het advies en de inschalingen worden niet meer gewijzigd. Het definitieve verslag en de (eventuele) reactie worden bezorgd aan Opgroeien.  Het advies en de tekorten beschreven in het verslag zijn bepalend voor de verdere opvolging.

Openbaarheid

Alle definitieve inspectieverslagen vallen onder de actieve openbaarheid.

Verslagen van inspecties naar aanleiding van een klacht of ernstige gebeurtenis worden niet actief openbaar gemaakt omdat deze vaak privacygevoelige informatie bevatten. Deze verslagen blijven wél passief openbaar: de inspectie bezorgt deze verslagen als ze worden opgevraagd, na een screening op privacygevoelige informatie.

Op onze website vindt u meer informatie over actieve en passieve openbaarheid.

Overzichtsrapporten

Naast het opmaken van de individuele inspectieverslagen, is er een jaarlijkse terugkoppeling van de belangrijkste vaststellingen van de NAFT-inspecties op het jaarlijkse sectoroverleg in juni. Op deze manier willen Zorg -en Onderwijsinspectie een actueel beeld schetsen over de onderzoeken die het voorbije jaar in de focus stonden.