Nieuwe gebouwen in de zorgsector werden tot 2017 vaak gecatalogeerd als gebouwen met een Andere Specifieke Bestemming (ASB) en hiervoor bestond geen opgelegd E-peil. Voor stedenbouwkundige vergunningen vanaf 2017 beschouwen we gebouwen met een andere specifieke bestemming echter als niet-residentiële gebouwen. We noemen ze EPN-gebouwen, wat staat voor de Energie-Prestatie van Niet-residentiële gebouwen. Let er wel op dat een EPN-gebouw ook een residentieel karakter kan hebben, zoals bijvoorbeeld een woonzorgcentrum. In de praktijk gaat het om elk gebouw dat typologisch afwijkt van een woning of appartement.

De specifieke eisen voor een EPN-gebouw hangen samen met de functionele eenheden binnen het gebouw. Zo zijn er tot 18 verschillende functies in een gebouw mogelijk. De eisen kunnen variëren per functie en de eis voor het gebouw wordt in dat geval een gewogen gemiddelde van de afzonderlijke eisen. De eisen kan je terugvinden op www.energiesparen.be. 

Wat is een EPC?

Een energieprestatiecertificaat (EPC) is een document dat toont hoe energiezuinig een gebouw (-eenheid) is. Zo vindt u op uw EPC informatie over hoe goed de gebouw(eenheid) geïsoleerd is, welke beglazing aanwezig is, hoe zuinig de verwarming is en de installatie voor warm water, ... .
Op het EPC staan ook aanbevelingen om de gebouw(eenheid) energiezuiniger te maken.
Om informatie uit het EPC op maat van de gebouw(eenheid) te kunnen aanbieden, krijgt elk type gebouw(eenheid) een eigen gepast EPC. 

Voor welke publieke gebouwen is een EPC vereist?

Het EPC is verplicht voor gebouwen gelegen in het Vlaamse Gewest waarin publieke organisaties gevestigd zijn die aan een groot aantal personen overheidsdiensten verstrekken en die vaak door het publiek worden bezocht.

Het gaat over gebouwen van:

• de federale overheid, incl. de parastatalen;
• de Vlaamse overheid, incl. de interne en externe verzelfstandigde agentschappen;
• de provinciale overheden;
• de gemeentelijke overheden, incl. OCMW's;
• overheidsbedrijven;
• onderwijsinstellingen;
• welzijnsvoorzieningen (alle ambulante en semi-residentiële welzijnsvoorzieningen);
• gezondheidsvoorzieningen (alle ambulante en semi-residentiële gezondheidsvoorzieningen).

Dit betekent dat voor de WVG-sectoren alle voorzieningen, behalve deze die (langdurig) verblijf aanbieden.

Van EPC publieke gebouwen naar EPC Niet-Residentiële gebouwen (EPC NR).

De invoering van het EPC publieke gebouwen werd stelselmatig verstrengd.

• Aanvankelijk was het EPC voor publieke gebouwen enkel verplicht voor grote publieke gebouwen met een bruikbare vloeroppervlakte vanaf 1.000 m².
• Op 1 januari 2013 werd de verplichting ook ingevoerd voor gebouwen vanaf 500 m². 
• Sinds 1 januari 2015 is het EPC eveneens verplicht voor gebouwen vanaf 250 m² bruikbare vloeroppervlakte.

Tegen 2050 moeten alle niet-residentiële gebouwen in Vlaanderen koolstofneutrale verwarming, sanitair warm water, koeling, bevochtiging en verlichting hebben. Voor grote niet-residentiële gebouweenheden gelden daarom deze verplichtingen:

• Voldoen aan de renovatieverplichting binnen de 5 jaar na overdracht
• Verplicht energieprestatiecertificaat (EPC) bij overdracht en verhuur
• Algemene EPC-plicht en minimum energielabel in de toekomst

Vanaf 2023 worden daarom terug een aantal wijzigingen doorgevoerd die invloed hebben op de opmaak van een EPC Publiek. Zo vervangt het EPC voor niet-residentiële gebouwen (EPC NR) vanaf 2023 het EPC voor publieke. Het EPC NR is vanaf dan verplicht bij de overdracht (verkoop, erfpacht, opstalrecht,…) en verhuur van elk niet-residentieel gebouw (publiek en niet-publiek).

Vanaf 1 januari 2024 is het EPC NR algemeen verplicht voor grote publieke gebouwen en grote overheidsgebouwen (> 500 m²), dus ook zonder overdracht of verhuur. Dat betekent dat elk groot publiek gebouw en elk groot overheidsgebouw (> 500 m²) op 1 januari 2024 over een EPC NR moet beschikken. Vanaf dan gelden de bestaande EPC’s Publiek niet meer.

UITZONDERING:

Tot uiterlijk 1 januari 2025 kan voor kleine publieke gebouwen (< of = 500 m²) een EPC Publiek gebruikt worden, op voorwaarde dat de metingen opgestart zijn voor 1 januari 2023 en dat het EPC Publiek uiterlijk op 1 februari 2024 werd ingediend.

• Meer informatie over het verplicht EPC voor niet-residentiële gebouwen dat ingaat vanaf 2023.
• Volg de ontwikkelingen over het EPC NR op de voet, via de EPC-nieuwsbrief.

Het energieverbruik in zorgvoorzieningen (woonzorgcentra, ziekenhuizen, voorzieningen voor personen met een handicap, ...) kan om verschillende redenen niet worden beoordeeld op basis van de beschikbare modellen binnen de EPB-regelgeving. Er gelden andere comfortparameters en gebruiksregimes.

EPI I-studie: E80

Daarom is in 2008 de studie voor de energieprestatie-indicatoren bij de woonzorg-centra, de EPI I-studie, in opdracht van het VIPA, uitgevoerd met de bedoeling om de specifieke aspecten van energieverbruik in kaart te brengen. In de studie is een methodiek ontwikkeld om de energieprestatie van woonzorgcentra op een aangepaste wijze te kunnen beoordelen. Er werden maatregelenpakketten samengesteld die overeenkomen met de verschillende niveaus van energieprestatie (E100/E80/E60/E40).

Het maatregelenpakket overeenkomstig E80 geldt voor het VIPA als referentie van de huidige eisen voor energiebeheersing. Uit de EPI I-studie en uit andere recente studies bleek dat zeker voor zorgvoorzieningen garanties voor een goed zomercomfort en een goede binnenluchtkwaliteit van bij het ontwerp van een gebouw noodzakelijk zijn. Beide items krijgen daarom ook bijzondere aandacht in de beoordeling van de infrastructuurdossiers.

EPI II-studie: E60

Ondertussen is in 2009-2010 in opvolging van de EPI I-studie de EPI II-studie uitgevoerd, waarin een aantal recente realisaties en ontwerpen van woonzorgcentra zijn afgetoetst op basis van het maatregelenpakket dat voor E60 is opgesteld. De methodiek voor de berekening van de energieprestatie is verder verfijnd. Dit gebeurde ondermeer voor het energieverbruik van het warm water en de verlichting. Beide indicatoren vertegenwoordigen een aanzienlijk aandeel in de totale energie-vraag in de zorgvoorzieningen. De randvoorwaarden voor het realiseren van een goed zomercomfort krijgen ook bijzondere aandacht.

Daarnaast gaan ze na in hoeverre de ontwikkelde methodiek voor de woonzorgcentra kan toegepast worden op andere typologieën van zorgvoorzieningen. In de studie is daarom een aftoetsing van twee verpleegvloeren in ziekenhuizen opgenomen.

EPI-rekenblad

Het ministerieel besluit VIPA-criteria duurzaamheid legt sinds begin 2010 voor alle nieuwbouwprojecten van welzijns- en gezondheidsvoorzieningen die onder het VIPA-toepassingsgebied vallen een E-peil 80 op. VIPA stelt een rekenblad, het EPI-rekenblad, ter beschikking om welzijns- en gezondheidsvoorzieningen toe te laten hun energieprestatie éénduidig te berekenen. 

Raadpleeg het rekenblad