Eerste Actieplan tegen Seksueel Geweld is een feit

Een sterker slachtofferonthaal voor slachtoffers en hun naasten, de versterking van 1712, meer en professionelere hulpverlening en risicotaxatie voor daders. Het zijn enkele van de acties uit het allereerste Actieplan ter bestrijding van Seksueel Geweld.

“Een antwoord bieden op de noden van de slachtoffers en het voorkomen van nieuwe slachtoffers staan centraal in ons actieplan”, zegt Vlaams minister van Justitie Zuhal Demir, die het plan coördineert. “Uit Europese studies bij jongvolwassenen blijkt immers dat in ons land 20,4% van de vrouwen en 10,1% mannen minstens één incident van seksueel geweld hebben ervaren vanaf 16 jaar. Dat vraagt om een doortastend beleid tegen seksueel geweld”.

Heel wat recente gebeurtenissen zoals #metoo en de moord op Julie Van Espen hebben duidelijk gemaakt dat seksueel geweld alomtegenwoordig is. Daarom moet in alle beleidsdomeinen de strijd tegen seksueel geweld een prioriteit zijn. De Vlaamse regering besliste daarom bij haar aantreden om één Vlaams actieplan seksueel geweld te maken om het beleid coherent te maken, maar bovenal om het beleid sterk te verbeteren. In het plan zitten acties vervat van ministers Somers, Demir, Beke, Peeters en Dalle. Het actieplan werkt in op drie krachtlijnen:

  1. Preventie naar burgers (incl. slachtoffers en daders) en professionals
  2. Gepaste maatregelen als het geweld zich voordoet, voor slachtoffers, maar ook voor daders
  3. Investeren in kwaliteit van professionals en sectoren

1/ PREVENTIE NAAR BURGERS EN PROFESSIONALS

Informatie over seksueel geweld blijkt op dit moment niet optimaal toegankelijk en vrij versnipperd te zijn. Het is bovendien voor de burger niet altijd duidelijk hoe kwaliteitsvol de informatie is. Het is echter cruciaal dat slachtoffers snel de informatie vinden die ze nodig hebben. Ook voor potentiële daders is het belangrijk dat ze snel info vinden over waar ze terecht kunnen voor bijvoorbeeld ondersteuning en hulpverlening.

“De bestaande website www.seksueelgeweld.be, in overleg met het Instituut voor Gelijkheid tussen Vrouwen en Mannen (IGVM), uitbouwen als dé informatiebron over seksueel geweld”, zegt Vlaamse minister van Justitie Zuhal Demir.

Tegelijk gaan ministers Beke en Dalle zorgen voor een optimale afstemming tussen de hulplijnen zoals 1712, hulplijn Stop it Now!, Awel en chatbox ‘Nu praat ik erover’.

Benjamin Dalle, Vlaams minister van Brussel, Jeugd en Media: “Met de extra financiële versterking van onze hulplijnen zetten we echt in op communicatie op maat van onze jongeren. Meer dan ooit is er in deze digitale tijden nood aan een echt luisterend oor. Hulpverlening dicht bij de jongeren is essentieel”. 

Naast bewustwordingscampagnes worden ook doelgerichte informatie-initiatieven genomen richting verschillende doelgroepen zoals personen met een handicap, minderjarigen, personen zonder wettig verblijf, asielzoekers, en beroepsgroepen die in aanraking kunnen komen met seksueel geweld en/of goed geplaatst zijn om seksueel geweld te detecteren zoals leraars, maatschappelijk werkers, zorgpersoneel, opvoeders/begeleiders, sportbegeleiders. Ook lokale besturen worden gestimuleerd om in te zetten op sensibilisering rond seksueel geweld.

Bart Somers, Vlaams minister van Binnenlands Bestuur en Gelijke Kansen: “Lokale besturen zijn een belangrijke bondgenoot van de Vlaamse regering in het voorkomen en aanpakken van seksueel geweld. Omdat ze het dichtst bij de burger staan, kunnen ze een eerste aanspreekpunt zijn en zijn ze ideaal geplaatst om in te zetten op sensibilisering. Daarnaast wil ik ook een aangepast beleid uitbouwen voor personen met een verstandelijke handicap die niet altijd kunnen aangeven waar hun grenzen liggen”.

Er zal ook geïnvesteerd worden in emotionele, relationele en seksuele vorming in scholen, vanaf het kleuteronderwijs, en in voorzieningen voor personen met een handicap.

2/ DE MAATREGELEN ZIJN GERICHT OP ZOWEL SLACHTOFFERS ALS DADERS

Er wordt geïnvesteerd om tegemoet te komen aan lacunes in het hulpverlenend aanbod voor slachtoffers van seksueel geweld via CAW, CGG en Vertrouwenscentrum Kindermishandeling (VK).  Dit aanbod slachtofferhulp wordt ook verder uitgebouwd naar naastbestaanden.

Voor alle slachtoffers van seksueel geweld worden de Vlaamse justitieassistenten slachtofferonthaal ingezet om het slachtoffer tijdens de hele gerechtelijke procedure te ondersteunen. Daartoe worden momenteel ook bijkomende personeelsleden aangeworven. Dat geldt ook een slachtoffer aanklopt bij een Zorgcentrum na Seksueel Geweld. Daartoe worden samenwerkingsakkoorden afgesloten per Zorgcentra.

De Vlaamse Erkennings- en bemiddelingscommissie voor slachtoffers van historisch misbruik wordt verder uitgebouwd en krijgt een permanent karakter. Wie slachtoffer werd van fysiek, psychisch of seksueel geweld, verwaarlozing of grensoverschrijdend gedrag moet er blijvend terecht kunnen.

Jan Jambon, Vlaams minister-president en minister van Cultuur: “Gevallen van grensoverschrijdend gedrag komen quasi overal voor. Binnen het gezin, op school, in de jeugdbeweging, in de sportclub en uiteraard ook in de cultuursector. Daarom gaan we over alle sectoren heen investeren in meld- en aanspreekpunten integriteit waar mensen terecht kunnen met hun verhaal en weten dat ze veilig en in alle vertrouwen opgevangen zullen worden.”

Vlaanderen investeert de komende jaren 9 miljoen euro om laagdrempelige  Family Justice Centers uit te bouwen die gebiedsdekkend zijn voor gans Vlaanderen. Ondertussen zijn Family Justice Centers geopend in Antwerpen, Mechelen en Hasselt-Genk. In andere regio’s zijn er dan weer goede samenwerkingsverbanden, maar het ontbreekt aan een gebiedsdekkende werking.

Met wetenschappelijk onderbouwde risicotaxatie-instrumenten wil Vlaanderen het professioneel oordeel van de justitieassistent over (potentiële) daders onderbouwen. De justitieassistenten kunnen zich ook baseren op deze informatie om de intensiteit van de opvolging te bepalen en meer gericht toe te leiden naar de gepaste hulp- en dienstverlening. Dit alles met het oog op het maximaal voorkomen van recidive. Er worden momenteel gespecialiseerde personeelsleden aangeworven bij de justitiehuizen om dit waar te maken.

Wouter Beke, Vlaams minister van Welzijn: “We zoeken de ‘missing links’ in het bestaande hulpverleningslandschap voor de begeleiding en behandeling van daders van seksueel geweld, gaan na waar extra noden zitten en optimaliseren het aanbod. Zo willen we de begeleiding en behandeling van seksuele daders, en vooral de preventieve aanpak van seksueel geweld, garanderen.”

Ook wordt er ingezet op vroegdetectie en een laagdrempelig aanbod dat zo snel als mogelijk inspeelt op seksueel grensoverschrijdend gedrag. Om dat in de praktijk te brengen worden samenwerkingsverbanden opgezet tussen onderwijs, de geestelijke gezondheidszorg, algemeen welzijnswerk, Opgroeien, etc.

3/ VERSTERKEN VAN DE KWALITEIT VAN ONZE PROFESSIONALS EN SECTOREN

Professionals zoals huisartsen, leerkrachten, maatschappelijk werkers, zorgpersoneel en justitieassistenten komen vaker dan ze zelf denken in contact met slachtoffers of (potentiële of vermoedelijke) daders van seksueel geweld. Het is dus erg belangrijk dat ze risicofactoren, signalen of situaties kunnen detecteren en weten hoe ze er gepast mee moeten omgaan. Bovendien kunnen ze in sommige omstandigheden zelf acties ondernemen om het seksueel geweld te voorkomen.

Opleidingsverstrekkers worden gevraagd om aandacht te hebben voor (preventie van) seksueel geweld in studierichtingen en/of vakopleidingen. Leerkrachten en CLB-medewerkers worden ook geprofessionaliseerd rond seksueel geweld, het te signaleren, te leren herkennen en ermee om te gaan.

Ben Weyts, Vlaams minister van Onderwijs, Sport, Dierenwelzijn en Vlaamse Rand: “De school moet een veilige haven zijn voor al onze jongeren. Het is cruciaal dat elke leerkracht seksueel geweld tijdig kan herkennen en ook leert om ermee om te gaan. Ook binnen de sportsector strijden we tegen elke schending van integriteit: fysiek, psychisch/emotioneel en seksueel. Federaties, clubs, maar ook ploeggenten of supporters moeten we sensibiliseren en weerbaarder maken”

Er komen bijkomend opleidingen en vormingen voor de betrokken hulpverleners van CAW, CGG, 1712, jeugdhulp, VAPH-diensten en -voorzieningen en andere hulpverlenende diensten die in contact komen met daders of slachtoffers van seksueel geweld en dit op regelmatige basis. Er ook worden specifieke opleidingspakketten voorzien voor justitieassistenten, advocaten (van de Commissies Juridische Bijstand) en medewerkers van de Family Justice Centers en ketenaanpak intrafamiliaal geweld.

De Vlaamse ‘kindreflex’ wordt zoveel mogelijk in andere sectoren geïmplementeerd. De meldcode ‘seksueel geweld’ van de Orde der artsen wordt breder toegepast onder alle medische beroepsgroepen (privépraktijken, ziekenhuizen, Kind en Gezin, sportartsen …) en aangepast zodat deze ook bruikbaar is door beroepsgroepen in andere sectoren zoals het onderwijs (zowel leerkrachten als CLB-medewerkers), sport, cultuur, gehandicaptensector, woon- en zorgcentra, enzovoorts.

De KU Leuven onderzoekt in samenwerking met De Lijn de gemelde incidenten rond seksueel grensoverschrijdend gedrag uit het verleden en bekijkt welke goede praktijken andere openbare vervoersmaatschappijen toepassen en implementeert ze indien nodig.

Lydia Peeters, Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken: “Seksuele intimidatie of ongewenst seksueel gedrag wordt absoluut niet getolereerd bij De Lijn, niet binnen de organisatie, niet naar medewerkers toe van De Lijn en ook niet naar reizigers. Het is enorm belangrijk dat slachtoffers die met dergelijk gedrag in aanraking komen, waar dan ook, hier melding van (kunnen) doen zodat de nodige stappen ondernomen worden. Via communicatie en binnen hun opleidingen zet De Lijn alvast proactief in om hun medewerkers duidelijk te maken dat dergelijk gedrag niet geaccepteerd wordt. Er wordt van alle medewerkers verwacht zich respectvol te gedragen zowel bij personeel onderling als naar reizigers toe. Dit proactief handelen heeft er trouwens al een aantal keren toe geleid dat wanneer een reiziger seksueel wordt lastig gevallen dat deze geïdentificeerd kon worden en gevat door de politie.”

Er wordt geïnvesteerd in meldpunten voor seksueel grensoverschrijdend gedrag/aanspreekpunten integriteit in de cultuur- en audiovisuele sector, de voorzieningen voor personen met een handicap, de gesubsidieerde sportfederaties, jeugdorganisaties en in het kader van leerlingenbegeleiding.

Categorie: 
Justitiehuizen - Algemeen