In 2021 rolde het  Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, (nu Departement Zorg) voor de tweede keer een gezinsenquête uit in Vlaanderen, met de bedoeling in beeld te krijgen hoe gezinnen het gezinsleven ervaren, wat ze nodig hebben en welke ondersteuning ze belangrijk vinden in een goed gezinsbeleid.

Zo werd in deze enquête ook gepolst naar manieren waarop de overheid het gezin van de respondenten nog beter zou kunnen ondersteunen. Dit werd gedaan aan de hand van de vragen ‘Op welke manier zou de overheid uw gezin nog beter kunnen ondersteunen?’ en: ‘Is er verder nog iets dat u graag kwijt wilt?’.

Thema’s die ouders belangrijk vinden

Gezinnen vragen globaal een gezinsbeleid dat ingebed is in een breder sociaal beleid. Dit blijkt uit de brede scope aan thema’s die ze aanbrengen en waarrond ze steun van de overheid wenselijk achten.

Een eerste cluster aan thema’s die ze naar voren schuiven, heeft betrekking op de financiële en socio-economische situatie van het gezin. Belastingen is een veel genoemd thema alsook hun inkomen, loon en uitkeringen. Een ander thema is de (hoge) kostprijs van nutsvoorzieningen zoals elektriciteit, gas en water. Tot slot geven respondenten aan dat de overheid hen ook op het vlak van arbeidvoorwaarden kan steunen.

Een tweede cluster van thema’s situeert zich in de private sfeer van het gezin, namelijk welzijn en gezondheid, onderwijs en vorming alsook vrijetijdsbesteding, sport en cultuur. Voor al deze thema’s geven respondenten aan waar hun belangrijkste bezorgdheden zich situeren en dus ook waar verbeteringen mogelijk zijn.

Een derde cluster van thema’s betreffen de woonsituatie van de ouders, mobiliteit en vervoersmogelijkheden alsook het leefmilieu. Ook hier geven respondenten aan waar ze meer hulp nodig hebben op deze gebieden.

In een vierde en beperktere cluster komen nog een aantal thema’s aan bod die door minder respondenten worden ingebracht, namelijk justitie en juridische bijstand, migratie en religie. Voor de volledigheid worden ze in de analyse mee opgenomen.

Omdat de gezinsenquête plaatsvond tijdens de coronapandemie (maart – mei 2021), vertellen ouders ook hoe de gezondheidsmaatregelen hun gezinsleven beïnvloedde. Een groot aandeel respondenten geeft aan dat ze de relatie met de overheid en de politiek willen verbeteren. Tot slot vormt de schriftelijke enquête zelf ook onderwerp van antwoord. Zo geven heel wat respondenten hun ervaringen met het invullen van de vragenlijst en formuleren ze hun vragen en bemerkingen t.a.v. de methodologie en de resultaten.

Gewenste ondersteuning

Over het algemeen willen ouders dat de overheid hen helpt om het recht op een waardig inkomen, op kwaliteitsvolle en betaalbare huisvesting, op werkbare en eerlijk verloonde arbeid, op toegankelijk en kwaliteitsvol onderwijs, op welzijn en fysieke en mentale gezondheid en op een gezonde en veilige leefomgeving te realiseren.

Uit de antwoorden blijkt ook dat gezinnen zich vaak onderling vergelijken. Werkende ouders vergelijken zich met niet-werkende ouders, zelfstandigen met werknemers, eenoudergezinnen met tweeoudergezinnen enz. Sommige respondenten voelen zich onrechtvaardig behandeld of ‘gestraft’ en willen dat de overheid meer bescherming biedt en de kloof tussen mensen met verschillende financiële situaties kleiner maakt.

Gezinnen geven in het algemeen aan dat de financiële druk hoog is en dit heeft zijn impact op andere levensdomeinen zoals o.a. wonen, onderwijs, gezondheid. Vooral alleenstaande ouders melden deze financiële druk. Naast de aandacht voor fysieke gezondheid valt ook de aandacht voor welzijn en mentale gezondheid op. De confrontatie met de beperkende maatregelen omwille van de pandemie ten tijde van de bevraging kan hier mogelijks van invloed zijn.