De sector Samenlevingsopbouw pakt situaties van maatschappelijke achterstelling en sociale uitsluiting aan om een menswaardig leven voor iedereen te realiseren. Samen met maatschappelijk kwetsbare groepen pakken ze gemeenschappelijke problemen aan die te maken hebben met grondrechten of de leefbaarheid in hun buurt, stad, dorp of streek.

Er is één Regionaal Instituut voor Samenlevingsopbouw (RISO) per provincie en telkens één voor de steden Antwerpen, Brussel en Gent. Daarnaast is er één landelijk ondersteuningsinstituut, namelijk Samenlevingsopbouw Vlaanderen. Met ingang van 1 januari 2018 is Samenlevingsopbouw Vlaanderen samengevoegd met 4 andere steunpunten uit de sociale sector, namelijk met Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, Steunpunt Expertisenetwerken, Steunpunt Jeugdhulp en het Vlaams Centrum Schuldenlast. Hieruit ontstond SAM, wat staat voor Steunpunt Mens en Samenleving.

Tussen mei en oktober 2017 werden de RISO’s geïnspecteerd door Zorginspectie, waarbij de focus lag op:

• Intern beleid en het bestuur van het RISO
• Interne organisatie
• Taalbeleid
• Vormingsbeleid bestuurders, beroepskrachten en vrijwilligers
• Kwaliteitsbeleid
• Klachtenbeleid
• Beleid inzake grensoverschrijdend gedrag

Inspectiemethodiek

De inspectie ging door in twee fasen:

• De eerste dag gingen twee inspecteurs naar de hoofdzetel van het RISO om de inspectiethema‘s  op het niveau van de organisatie te bevragen.
• In een tweede deel deed één inspecteur een praktijktoets in twee projecten. Hier werd nagegaan of de werkingsprincipes ook in de praktijk worden toegepast.

De projecten werden gekozen op basis van een aantal criteria. Zo werd getracht projecten uit te kiezen waar personeel in tewerkgesteld is, dat betaald wordt met decretale middelen. Ook ging de voorkeur uit naar minstens één project waar gewerkt wordt rond het grondrecht "maatschappelijke dienstverlening".

Conclusies

Algemeen kan gesteld worden dat er op een aantal punten verbetermarge is, doch globaal waren de vaststellingen positief en hebben ze vooral aangetoond dat de sector inspanningen levert om de verwachtingen in te lossen op de geïnspecteerde thema‘s.

Aanpak verbeterpunten

Het overzichtsrapport, de inspectieverslagen en de (eventuele) reacties op de ontwerpverslagen werden bezorgd aan de afdeling Welzijn en Samenleving van het Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. Deze afdeling staat in voor de verdere opvolging.