Kinderen en jongeren worden vaak met geweld geconfronteerd- zowel online, op school, thuis, als in hun vrije tijd. Dat blijkt uit wetenschappelijk onderzoek naar geweld bij 1.713 kinderen en jongeren, dat werd verricht op vraag van de Vlaamse ministers van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, Onderwijs, Jeugd en Sport. De onderzoekers pleiten voor meer samenwerking tussen de verschillende diensten die met kinderen en jongeren in aanraking komen. Daarnaast is sensibilisering nodig over de mogelijke hulpkanalen, zodat kinderen en jongeren, maar ook hun ouders weten waar ze terechtkunnen met vragen over geweld.

“Bijna 7 op 10 minderjarigen geeft aan dat hij of zij het voorbije jaar minstens één keer vernederd of gediscrimineerd werd op school. De helft zegt dat dit gebeurt in het eigen gezin. Bijgevolg merken we dat een verhoogde aandacht voor pesten en cyberpesten nodig is”, zegt onderzoekscoördinator Anne Groenen van de hogeschool UCLL. Ze wijst erop dat de aanpak van het probleem moet vertrekken van een geïntegreerde samenwerking over de beleidsdomeinen heen. 

Integrale aanpak

Bij de praktische uitwerking van zo’n geïntegreerde en beleidsdomeinoverschrijdende aanpak speelt hulplijn 1712 een cruciale rol en is er nood aan een continue afstemming met initiatieven zoals nupraatikerover.be, Awel, WAT WAT,… De Vlaamse Regering lanceerde dit onderzoek in het kader van een geïntegreerde en beleidsdomeinoverschrijdende aanpak.

1712 richt zich naar kinderen en jongeren die te maken krijgen met geweld, ongeacht in welke context dit geweld voorkomt. De Vlaamse Regering wil de hulplijn verder verankeren in het hulpverleningslandschap en nog kindvriendelijker maken. 1712 moet voor kinderen en jongeren een belangrijk kanaal zijn en ook voor hen als een wegwijzer dienen voor vragen over geweld en grensoverschrijdend gedrag.

Het is belangrijk dat slachtoffers of hun ouders of leerkrachten weten dat er een instantie bestaat waar ze met vragen terechtkunnen. Naast 1712 doen kinderen en jongeren ook een beroep op speciaal voor hen ontwikkelde initiatieven zoals Awel en nupraatikerover.be, dat recent een campagne startte. Zo werd Awel in 2018 meer geconsulteerd via chat, e-mail en telefoon, goed voor een stijging van gemiddeld 17% ten opzichte van 2017. Ook het platform WAT WAT werd opgericht om jongeren te informeren en toe te leiden naar gepaste hulp op een toegankelijke manier. Afstemming tussen en positionering van deze initiatieven blijft uiteraard nodig.

Uit het jaarverslag van 1712 blijkt dat de hulplijn de voorbije jaren steeds meer bekendheid heeft verworven. In 2013 ontving de hulplijn 3.250 oproepen, in 2017 steeg dit aantal naar 4.812 oproepen. Uit de cijfers blijkt dat ruim 62% van alle geregistreerde problematieken over kindermishandeling gaat.

Om kinderen die met geweld te maken krijgen op te roepen hierover te spreken met iemand in hun omgeving en om de toeleiding van kinderen naar 1712 te verbeteren, komt er tijdens de krokusvakantie in maart een campagne over omgaan met fysiek en mentaal geweld in samenwerking met de bekende Ketnetgezichten, Céline Verbeeck en Amir Motaffaf. De campagne is gericht op de doelgroep van kinderen en jongeren tot 12 jaar. Daarnaast wordt een chatfunctie gestart waarmee de lijn voor kinderen en jongeren toegankelijker wordt gemaakt.

Cyberpesten

Het onderzoek bracht ook voor het eerst in kaart in welke mate Vlaamse kinderen en jongeren tussen 10 en 18 jaar worden geconfronteerd met cybergeweld. 54% van de jongeren gaf aan de afgelopen zes maanden slachtoffer te zijn geweest van cyberpesten. Ze rapporteerden geconfronteerd te zijn geweest met online scheldpartijen (37%), roddelen (30%) en leugens verspreiden (24%). Ongeveer 1 op 10 (11,7%) werd online bedreigd. Meisjes (59%) zijn vaker slachtoffer van cyberpesten. Leerlingen uit het bso, buso en tso komen vaker in aanraking met cyberpestgedrag. Naast slachtoffer zijn jongeren ook vaak dader. Ruim 60% van de kinderen die rapporteren slachtoffer te zijn, stelden de afgelopen 6 maanden zelf ook minstens één vorm van cyberpestgedrag.

UCLL maakte daarom een ‘Roadmap Cyberpesten’ op. Onderzoekster Sara Van Haeken: “In de Roadmap worden de mogelijke dynamieken die spelen in een cyberpestsituatie verhelderd. We geven ook inspirerende voorbeelden over hoe je met deze dynamieken aan de slag kan.” De roadmap wordt ter beschikking gesteld van leerkrachten.

Meer informatie kan u terugvinden in het eindrapport >>